Bakenessergracht 46

SIMON PHILIP DE VRIES
Geboren 4 oktober 1870, Neede 

Beroep: Rabbijn

Geboren in Neede, kreeg Simon Philip de Vries joodse les in het nabijgelegen Borculo. Hij bezocht het Nederlands-Israëlitisch Seminarium in Amsterdam, maar verliet deze instelling voordat hij het hoogste examen (voor rabbijn) had afgelegd. Opperrabbijn Dünner gaf hem evenwel het recht zich rabbijn te noemen.
Simon Philip de Vries werd in 1892 benoemd tot godsdienstonderwijzer in Haarlem. Daarnaast was hij secretaris van de joodse gemeente in Haarlem.
Simon Philip de Vries is de schrijver van het standaardwerk Joodse riten en symbolen, dat aanvankelijk als feuilleton verscheen in de Haarlemse Courant. Het boek is geschreven voor een niet-joods publiek.

Vermoord in Bergen-Belsen, 24 maart 1944

Hij werd 73 jaar

JUDITH DE VRIES-DE JONG
Geboren 31 juli 1870, Haaksbergen

Vermoord in Bergen -Belsen 17 januari 1944

Zij werd 73 jaar

Judith de Vries-de Jong was echtgenote van rabbijn Simon Philip de Vries

Bakenessergracht 43

MARIE ROOZENDAAL
Geboren 11 augustus 1888, Amsterdam

Zij is op 15 mei 1913 getrouwd in Amsterdam met Daniel de Jong. Op 6 maart 1926 zijn ze gescheiden. Daniel de Jong is op 6 maart 1944 in Auschwitz vermoord.

Marie en Daniel hadden samen twee kinderen: die de oorlog overleefd hebben: Ella de Jong (geboren 9 september 1914), die in Haarlem op 5 oktober 1938 getrouwd is met de Haarlemmer Johannes Franciscus van Orden.

Hun zoon Bernard de Jong (geboren 12 maart 1917) is op 27 juni 1946 in Arnhem getrouwd met Rachel Nathans. Op 20 april 1945 hebben ze nog kort ingeschreven gestaan op adres Clovisstraat 16 in Haarlem. Het echtpaar is op 23 maart 1951 naar Sydney uitgeschreven.

Marie Roozendaal is op 3 september 1944 vanuit Westerbork naar Auschwitz gedeporteerd.

Zij is op 5 september 1944 direct na aankomst vermoord.

Zij werd 56 jaar.

Kinderhuisvest 3

ABRAHAM MANHEIM
Geboren 7 juli 1915, Rotterdam

Abraham was reizend pianist, hij kwam uit een muzikale familie, zijn vader Salomon en oom Izak waren ook pianist.   

Op 28 augustus 1938 is hij getrouwd met de niet-joodse Cornelia Bekker uit Heemstede, ze zijn toen aan de Kinderhuisvest 3 gaan wonen. Het echtpaar heeft geen kinderen gekregen. Cornelia heeft de oorlog overleefd.

Het huis op de Kinderhuisvest 3 is intussen afgebroken ten behoeve van een doorgang.

Transport van Westerbork naar Auschwitz in 1942.

Vermoord in Auschwitz  op 28 februari 1943

Hij werd 27 jaar

Ridderstraat 6

JACOB GANS
Geboren Arnhem, 10 januari 1920 

Jacob (Jaap) Gans en zijn vrouw Celine (Elly) Gans-Chits zijn in Haarlem getrouwd op 13 maart 1942. In de onderduik in Amsterdam is op 16 juni 1944 hun zoon Tom Sebastiaan Gans geboren. In eerste instantie is hij aangegeven als kind van de niet-joodse vrouw waar ze ondergedoken waren, maar het bedrog kwam uit.

Jacob had één broer, Marco, die de oorlog in de onderduik heeft overleefd, net als hun  moeder.

Transport van Westerbork naar Bergen-Belsen in 1944
Vermoord in Bergen-Belsen, op 10 april 1945.

Hij werd 25 jaar

CELINE GANS-CHITS
Geboren 2 oktober 1911, Amsterdam 

Beroep: Kantoorbediende

Transport van Westerbork naar Bergen Belsen 1944

Begin april 1945 werden gevangenen uit het concentratiekamp Bergen-Belsen bij de nadering van de geallieerde troepen in drie treinen overgebracht naar het concentratiekamp Theresienstadt. Vele inzittenden hebben de treinreis niet overleefd. Celine Gans-Chits is op het traject Senftenberg-Schipkau vlak voor het station Schipkau omgekomen.

Ze werd 33 jaar

TOM SEBASTIAAN GANS
Geboren 16 juni 1944, Amsterdam

Zoon van Jacob Gans en Celine Gans-Chits.

Hij werd geboren op het onderduikadres van zijn ouders en ingeschreven als zoon van een niet-joodse vrouw, Elisabeth Bergen.
Desondanks werd hij tegelijk met zijn ouders opgepakt.

Transport van Westerbork naar Bergen-Belsen in 1944

Vermoord in Bergen-Belsen op 1 september 1944

Hij was 2 maanden.

Zijn oom van vaderszijde heeft zijn naam levend gehouden door de oprichting van het Tom Sebastiaan Gans fonds.

Weteringstraat 24

NETTA SIGMUND
Geboren 17 november 1870, Scheinfeld (Duitsland) 

Netta Sigmund vluchtte op 7 januari 1939 voor de nazi’s vanuit Duitsland naar Nederland, samen met haar zoon Ernst Sigmund en zijn gezin. Ze heeft eerst bij hen in Bloemendaal ingewoond. Ernst Sigmund had een handel in houten speelgoed.

In 1940 verhuisde ze naar de Weteringstraat 24 in Haarlem. Later verhuisde zoon Ernst naar Bussum en bracht ze daar weer enige tijd bij hem door. Op weg naar een nieuw onderduikadres werd hij daar opgepakt en 28 september 1942 en gedeporteerd naar Auschwitz waar hij 30 september 1942 werd vermoord.

Netta ging terug naar Haarlem.

Transport van Westerbork naar Sobibor 23 maart 1943.  Vermoord in Sobibor op 26 maart 1943.

Zij werd 72 jaar

Spaarnelaan 25

BAREND CHAPON
Geboren 4 augustus 1884, Amsterdam

Barend Chapon trad In 1910 als procuratiehouder in dienst bij de firma L.B. Schaap, makelaar in effecten te Amsterdam. In 1926 vestigde hij zich als zelfstandig makelaar. Barend Chapon was lid van de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP) en stelde zich in 1923 verkiesbaar voor de gemeenteraad van Heemstede. Als gemeenteraadslid was hij betrokken bij de sociale woningbouw in het Haarlemse woningbouwcomplex Tuinwijk-Zuid.

Barend speelde een belangrijke rol in de joodse gemeenschap van Haarlem. Hij kwam uit een orthodox gezin, maar hij streefde naar modernisering van het georganiseerde joodse leven. Chapon was voorzitter van de Nederlands Israëlietische Gemeente Haarlem, voorzitter van het Nederlands Israëlietisch Joles Ziekenhuis en voorzitter van het Synagogaal Ressort Noord-Holland. In het voorjaar van 1941 nam hij zitting in de plaatselijke Joodse Raad.

Op 30 januari 1943 werd een Oberwachtmeister van de Duitse medische dienst gedood. Als represaille werden honderd gijzelaars in Haarlem en omgeving gevangen genomen en naar Vught overgebracht. Tien van hen werden in Bloemendaal geëxecuteerd. Barend Chapon was één van hen.

Gearresteerd op 2 februari 1943,
Gefusilleerd in de duinen van Bloemendaal op 3 februari 1943.

Hij werd 58 jaar

MIETJE CHAPON-ZILVERBERG
Geboren 4 juni 1881, Coevorden

Mietje Zilverberg trouwde op 21 oktober 1908 in Culemborg met Barend Chapon. Zij kregen samen vijf kinderen, van wie er twee de oorlog hebben overleefd.
Na de arrestatie van Barend Chapon viel de politie binnen in het woonhuis. De echtgenote en drie aanwezige kinderen werden gearresteerd en naar het politiebureau gebracht. Daar kreeg Mietje Chapon een hartaanval. Ondanks haar slechte toestand werd ze toch naar de Hollandsche Schouwburg afgevoerd. Daar lag ze doodstil op de grond. Een poging van het verzet om haar en haar kinderen te bevrijden ging niet door omdat Mietje te ziek was en de kinderen bij haar wilden blijven.

Transport uit Westerbork 9 februari 1943
Vermoord in Birkenau 12 februari 1943.

Zij werd 61 jaar

JENNY CHAPON
Geboren 10 augustus 1909, Amsterdam

Jenny was telefoniste op het Haarlemse postkantoor. Op 21 november 1940 is zij ontslagen op last van de Rijkscommissaris omdat Joden geen overheidsbetrekkingen meer mochten vervullen. In het voormalige hoofdpostkantoor hangt een herinneringsplaquette met onder andere haar naam erop.

Transport uit Westerbork op 9 februari 1942,
Vermoord in Auschwitz op 12 februari 1942.

Zij werd 33 jaar

HARTOG SAMUEL CHAPON
Geboren 28 februari 1917, Heemstede

Hartog Samuel Chapon werd Hans genoemd. Hij werkte als kantoorbediende. Hij was lid van HFC uit Haarlem, nu de Koninklijke HFC. Zijn naam staat op het clubmonument.

Transport uit Westerbork op 9 februari 1942,
Vermoord in Auschwitz op 12 februari 1942.

Hij werd 25 jaar

BERTHA ANNA CHAPON
Geboren 23 juli 1918, Heemstede

Bertha Anna werd in huiselijke kring Zusje genoemd. Zij werkte op kantoor bij het Jolesziekenhuis, het Joodse ziekenhuis in Haarlem.

Transport uit Westerbork op 9 februari 1942,
Vermoord Birkenau op 12 februari 1942.

Zij werd 24 jaar

Bakenessergracht 48

SIMON DE JONG
Geboren 22 december 1884, Haarlem 

Simon de Jong was getrouwd met Rachel de Jong-Cohen. Hij was koopman van beroep.
Zij hebben samen zeven kinderen gekregen, van wie er één voor 1940 is overleden.
Van slechts twee van deze gezinsleden is een foto gevonden.
Transport van Westerbork naar Auschwitz 28 augustus 1942.
Vermoord in Auschwitz 31 augustus 1942.

Hij werd 57 jaar

RACHEL DE JONG-COHEN DE SOLLA
Geboren 31 maart 1892, Haarlem

Zij was getrouwd met Simon de Jong.
Zij hebben samen zeven kinderen gekregen, van wie er één voor 1940 is overleden.

Transport van Westerbork naar Auschwitz 16 november 1943.
Vermoord in Auschwitz 19 november 1943.

Zij werd 51 jaar.

SARA VAN KONINGSBRUGGE-DE JONG
Geboren 24 april 1914, Schoten

Sara was de oudste dochter van Simon en Rachel de Jong. Zij was getrouwd en al uit huis toen het gezin uit de Bakenessergracht 48 gedeporteerd werd.

Sara de Jong heeft met haar niet-joodse echtgenoot ook nog in de Jodenbreestraat in Amsterdam gewoond. Ze had twee kinderen die de oorlog hebben overleefd.

Transport van Westerbork naar Auschwitz 1944.
Vermoord in Auschwitz 21 januari 1945.

Zij werd 30 jaar

SCHOONTJE DE JONG 
Geboren 5 maart 1917, Schoten 

Schoontje verbleef in het Provinciaal Ziekenhuis Santpoort “Meer en Berg”. Zij zat daar met 14 andere Joodse patiënten ondergedoken. Op 2 februari 1943 wordt er een cordon van militairen gelegd om het terrein. Na een etmaal zoeken worden door verraad alle 15 ondergedoken joden ontdekt en afgevoerd.

Transport van Westerbork naar Auschwitz 1944.
Vermoord in Auschwitz 31 augustus 1944.

Ze werd 27 jaar

HARTOG SIMON DE JONG 
Geboren 15 juli 1918, Haarlem 

Hartog Simon werkte als lompensorteerder en kreeg in het jaar 1937 een handelserkenning van de gemeente Amsterdam. Bij de keuring voor militaire dienst is hij afgekeurd omdat hij te klein was.

Transport van Westerbork naar Auschwitz 1942.
Vermoord in Auschwitz 28 februari 1943

Hij werd 24 jaar

JACOB DE JONG
Geboren 2 mei 1921, Borgerhout (België)

Jacob is de enige van het gezin die in Borgerhout (bij Antwerpen) is geboren. Hij had wel de Nederlandse nationaliteit.

Ook Jacob werd, net als zijn oudere broer Hartog Simon, voor militaire dienst afgekeurd vanwege zijn lengte. Hij wilde graag bij de motordienst.

Transport van Westerbork naar Auschwitz 1942.
Vermoord in Auschwitz 30 april 1943.

Hij werd 21 jaar

ELIE DE JONG
Geboren 3 juni 1927, Haarlem

Transport van Westerbork naar Midden-Europa 1942.
Vermoord in Midden-Europa 30 april 1943.

Hij werd 15 jaar

CORRIE DE JONG
Geboren 23 december 1929, Haarlem

Transport van Westerbork naar Auschwitz 28 augustus 1942.
Vermoord in Auschwitz 31 augustus 1942.

Zij werd 12 jaar

Bakenessergracht 38

GEORGE DONDORP
Geboren 9 april 1909, Haarlem

Gehuwd met Elizabeth Dingsdag.

Hij was elektricien en had zijn eigen zaak voor reparatie van onder andere stofzuigermotoren.

Hij heeft zich op 16 mei 1940 (twee dagen na de capitulatie), samen met zijn vrouw Elisabeth en zuster Margaretha Dondorp van het leven beroofd, in navolging van deze zelfde wanhoopsdaad Jozefina Komet, een Poolse vluchtelinge die bij de ouders van Margaretha en George inwoonde op de Vredenrijkstraat 11 te Haarlem. Hun vader Peres Dondorp verdronk zich later dat jaar, op 30 december.

George Dondorp werd 31 jaar.

ELISABETH DONDORP-DINGSDAG
Geboren 14 maart 1908, Amsterdam

Gehuwd met George Dondorp.

Zij was verpleegster.

Zij heeft zich op 16 mei 1940 van het leven beroofd.

Zij was 32 jaar.
Van deze personen zijn geen foto’s bekend.

Vele honderden mensen, joden en niet-joden, soms ook hele gezinnen met kinderen, maakten in Nederland na de capitulatie een eind aan hun leven. 

Duinoordstraat 28

JACQUES ALETRINO
Geboren 29 januari 1907, Amsterdam

Jacques maakte deel uit van een gezin met twee zonen. Zowel hij als zijn oudere broer Abraham (1904) waren zeer muzikaal. Bram was een befaamd zanger en koorleider. Helaas stierf Bram al in 1929.

Jacques gaf bij de keuring voor militaire dienst aan dat hij rechten zou gaan studeren, maar zijn hart lag bij de muziek. Hij was tenor in het koor van de Grote Synagoge en werd daar Cantor Giacomo genoemd. De naam Giacomo gebruikte hij tijdens zijn optredens. Giacomo leidde ook diverse koren.

Op 3 mei 1939 trouwde Jacques met de Haarlemse Rebecca de Vries. Ze gingen wonen in de Duinoordstraat 28 IN Haarlem.

Transport van Westerbork naar Sobibor 20 april 1943.
Vermoord in Sobibor 23 april 1943

Hij werd 36 jaar

REBECCA ALETRINO-DE VRIES
Geboren 22 juli 1903, Haarlem

Rebecca de Vries woonde met haar ouders en twee oudere broers in Haarlem. Eén van haar broers was de in Haarlem zeer beroemde keeper van HFC Haarlem, Juda Heijman de Vries. Niemand van dit gezin heeft de Tweede Wereldoorlog overleefd. 

Op 3 mei 1939 is ze getrouwd met de Amsterdamse Jacques Aletrino. Ze gingen in Haarlem wonen op het adres Duinoordstraat 28.

Transport van Westerbork naar Sobibor 20 april 1943.
Vermoord in Sobibor 23 april 1943.

Zij was 39 jaar

Delftlaan 193

DAVID SANDERS
Geboren 21 februari 1902, Amsterdam

David Sanders was opticien en handelsreiziger. Hij is op 27 mei 1930 getrouwd met Clara Sophia Sanders-Keizer. Ze kregen samen drie kinderen. In oktober 1939 zijn ze na een kort verblijf in Ede in Haarlem aan de Delftlaan 193 komen wonen. David en Clara zijn niet ondergedoken, ze gingen in Amsterdam zonder ster met valse persoonsbewijzen over straat, maar werden herkend als joden door een zogenaamde Jodenjager. Hun kinderen waren wel elders ondergedoken.  David werd zwaar mishandeld, al zijn tanden werden met een boksbeugel uit zijn mond geslagen en toen gedreigd werd ook Clara zo te mishandelen konden ze niet anders dan de onderduikadressen van de kinderen te noemen.

Transport van Westerbork naar Auschwitz 7 september 1943

Vermoord in Auschwitz 10 september 1943

Hij werd 41 jaar

Echtpaar Sanders met Bertje

CLARA SOPHIA SANDERS-kEIZER

Geboren 13 maart 1902, Amsterdam

De Amsterdamse Clara Keizer trouwde op 27 mei 1930 in Amsterdam met de eveneens Amsterdamse David Sanders. Ze kregen drie kinderen: Elly, Marleentje en Bertje. Er zijn veel vrolijke foto’s van dit gezin, ze lijken gelukkig.

In 1943 ging het echtpaar Sanders naar Amsterdam, de kinderen waren begin 1942 al elders ondergedoken. Clara leed aan astma en daarom bezocht ze een heilgymnast. David begeleidde zijn vrouw. Een van de leden van de Kolonne Henneicke die gespecialiseerd was in het herkennen van joden op straat, arresteerde het echtpaar eind augustus 1943. Ze moesten mee naar het bureau van Henneicke aan de Noorder Amstellaan. Het lid van de Kolonne Henneicke dat de ouders had opgepakt, eiste van hen de adressen waar de kinderen zaten. Zij weigerden de adressen te noemen, maar zwichtten na zware fysieke mishandeling van David.

Transport van Westerbork naar Auschwitz 7 september 1943

Vermoord in Auschwitz 10 september 1943

Zij werd 41 jaar

De drie kinderen Sanders: Bertje, Elly en Marleentje

ELINE SANDERS
Geboren 12 december 1932, Amsterdam

Eline (Elly) was de oudste dochter van de familie Sanders. Ze is begin 1942 ondergedoken bij een boer in Barchem (in de Achterhoek vlak bij de Duitse grens). Na zware mishandeling door een Jodenjager hebben haar ouders haar onderduikadres prijs moeten geven. Eline is direct daarna opgehaald bij de mensen die haar hadden opgevangen. 

Transport van Westerbork naar Auschwitz 7 september 1943

Vermoord in Auschwitz 10 september 1943

Zij werd 10 jaar

MARIE LENA SANDERS
Geboren 18 oktober 1934, Amsterdam

Marie Lena werd Marleentje genoemd. Al in het voorjaar van 1942 laten haar ouders haar samen met haar broertje onderduiken in Sliedrecht. De familie Hollebrands, die woont in de Hugo de Grootstraat, zorgt voor de kinderen alsof het hun eigen kinderen zijn. De dag nadat de ouders zijn gearresteerd meldt de Jodenjager, die de vader heeft mishandeld om de onderduikadressen te krijgen, zich in Sliedrecht. Eerst beweert mevrouw Hollebrands dat de kinderen logés zijn, maar de Jodenjager kan de persoonsbewijzen van de ouders laten zien. Marleentje en Bertje moeten onder dwang mee.

Transport van Westerbork naar Auschwitz 7 september 1943

Vermoord in Auschwitz 10 september 1943

Zij was 8 jaar

ELBERT DAAN SANDERS
Geboren 14 februari 1939, Amsterdam

Elbert Daan, Bertje, is vlak na zijn geboorte met het gezin naar Haarlem verhuisd. Al in voorjaar 1942 lieten zijn ouders hem samen met zijn zusje Marleentje bij de familie Holleman in Sliedrecht onderduiken. Daar vonden de kinderen een warm nest, tot begin september 1943, toen zij werden opgehaald door een Jodenjager die met geweld bij hun ouders het onderduikadres had afgedwongen.

Meneer Holleman kon dit niet verkroppen en heeft nog geprobeerd  de Joodse familie te redden. Het lukte hem door te dringen tot de Hollandse Schouwburg, waar hij sprak met de in elkaar geslagen David. Hollebrands bedacht van alles om ze alle vijf vrij te krijgen – tot omkoping aan toe. In de crèche zag hij ook de drie kinderen, die inmiddels weer bij elkaar waren: ‘De koffer met kleren van Marleentje en Bertje was reeds gestolen. Terwijl Bertje, die een zwakke gezondheid had, in ijlende koorts lag.’

Holleman deed zondag 5 september 1943 een uiterste poging en het lukte hem David en Clara heelhuids uit de Hollandse Schouwburg en twee van de drie kinderen uit de crèche te krijgen. Maar Eline bleef achter. Op hun opvangadres werden de vier binnen een paar uur alweer opgepakt en toen waren alle kansen verkeken.

Het hele gezin werd direct via Westerbork op straftransport naar Auschwitz gezet en daar vermoord.

Transport van Westerbork naar Auschwitz 7 september 1943

Vermoord in Auschwitz 10 september 1943

Hij werd 4 jaar

* Bron van de verhalen bij de familie Sanders over onderduik en periode daarna “De tragische ondergang van de familie Sanders” van Dick Verkijk