Wie en Waar
Struikelstenen in Haarlem
Op 3 maart 2022 zijn de eerste 18 door onze stichting georganiseerde struikelstenen onder overweldigende belangstelling onthuld op diverse adressen in en nabij het centrum van Haarlem.
Sindsdien vonden er op diverse data onthullingen van struikelstenen plaats. Het plan is dat er in 2032 voor alle 733 vermoorde Haarlemmers struikelstenen zullen zijn geplaatst.
Hieronder een overzicht van de straatnamen en de namen van de mensen voor wie in 2022 in Haarlem stenen zijn of nog worden onthuld.

Naam
A
Aalten van, Simon Bernhard - 73 jaar
Aalten van, Frits - 26 jaar
Aalten van, Karel - 20 jaar
Abram, Isaäc - 65 jaar
Abram-Glazer, Kaatje - 51 jaar
Abram, Nico Arnold - 17 jaar
Abram, Sophia - 14 jaar
Aletrino, Jacques - 36 jaar
Aletrino-de Vries, Rebecca - 39 jaar
Alter-Wertheim, Sara - 43 jaar
Alter, Margaret - 21 jaar
Alter, Robbie Samuel - 13 jaar
Amerongen van, Salomon - 62 jaar
Amerongen van- de Vries, Reintje - 60 jaar
Amerongen van, Emanuel - 33 jaar
Amerongen van, Anna - 49 jaar
Augurkiesman, Barend - 66 jaar
Augurkiesman-Emmering, Marianne - 69 jaar
B
Barber-Elekan, Sophia Henriëtta - 69 jaar
Bak, Jacob - 53 jaar
Bak, Maurits - 65 jaar
Barend, David - 41 jaar
Barentz, Jacob - 55 jaar
Barentz- Roos, Elisabeth - 42 jaar
Barentz, Elias - 18 jaar
Barentz, Max Jacques - 13 jaar
Barentz, Janny Elisabeth - 5 jaar
Barug- Eberst, Sara - 70 jaar
Beek-Bramson, Henriëtte - 60 jaar
Beek, Philip - 27 jaar
Beek, Rebecca Elizabeth - 26 jaar
Beek, Josephus Nicolaas - 21 jaar
Bino, Elisabeth - 67 jaar
Blik, Arnold - 42 jaar
Bos Janszen-Schrijver, Reina - 67 jaar
Brandon, Johanna - 55 jaar
de Brave, Joseph - 28 jaar
de Brave-Perels, Johanna - 28 jaar
de Brave, Salomon Charles - 4 jaar
de Brave, Alfred - 1 jaar
C
Calff, Herman - 55 jaar
Calff-Stoppelman, Rika - 60 jaar
Calisch, Nannette - 74 jaar
Cats-Speelman, Elisabeth - 67 jaar
Cats, Minny - 23 jaar
Chapon, Barend - 58 jaar
Chapon-Zilverberg, Mietje - 61 jaar
Chapon, Jenny - 33 jaar
Chapon, Hartog Samuel - 25 jaar
Chapon, Bertha Anna - 24 jaar
Coevorden van, Philippus - 56 JAAR
Coevorden van, van Wezel ,Sientje - 58 jaar
Coevorden van, Josephus Arthur - 25 jaar
à Cohen, Matthijs - 40 jaar
à Cohen-Reimer, Rosetta - 44 jaar
à Cohen, Gretha - 14 jaar
à Cohen, Paula - 11 jaar
Cohen Rodrigues, Abraham - 58 jaar
Cohen Rodrigues-Winnink, Flora - 55 jaar
Citroen-Bramson, Constance - 76 jaar
Citroen, Elisabeth Klara - 39 jaar
Colmans, Isaäc - 77 jaar
Colmans- Trompetter, Marianne - 72 jaar
Culp, Willem - 35 jaar
Culp-Woudhuijsen, Betty - 29 jaar
D
van Dam, Jonas - 60 jaar
van Dam, Leo Godfried - 40 jaar
van Dam, Sara Hendrika - 48 jaar
van Dam, Hendrika Clara - 46 jaar
Daniëls, Ludocivus Abraham - 32 jaar
Dasberg, Meijer - 66 jaar
Dasberg-Swart, Geertruida - 64 jaar
Dasberg, Jacques - 26 jaar
Dondorp, George - 31 jaar
Dondorp-Dingsdag, Elisabeth - 32 jaar
Dondorp-Peper, Vogeltje - 64 jaar
Dondorp, Peres - 64 jaar
Dondorp, Margaretha - 33 jaar
Drilsma, Herbert Otto - 36 jaar
Drilsma, Marie Hermine - 48 jaar
G
Gaarkeuken-Peper, Duifje - 67 jaar
Gaarkeuken, Michiel Simon - 40 jaar
Gaarkeuken, Salomon - 58 jaar
Gaarkeuken-Beem, Grietje - 63 jaar
Gaarkeuken, Magiel - 26 jaar
Gans, Jacob - 25 jaar
Gans-Chits, Celine - 33 jaar
Gans, Tom Sebastiaan - 2 maanden
Garf-Neter, Sara Estella Klara - 56 jaar
Garf, Albert Julius - 54 jaar
Garf, Helena Marianne - 19 jaar
Garf, Marius Leo - 17 jaar
Gelderen van, Manuel - 60 jaar
Gelderen van-Hilversum, Ester - 47 jaar
Gelderen van, Clara - 18 jaar
Gelderen van, Marie - 17 jaar
Gelderen van, Jacob - 16 jaar
Gelderen van, Rachel - 14 jaar
Gelderen van, Lena - 11 jaar
Gelderen van, Sophia - 8 jaar
Gelderen van, Sonja - 6 jaar
Goud, Elias - 60 jaar
Goud-Staal, Bertha - 65 jaar
Goud, Truitje Sara - 35 jaar
Goud, David - 27 jaar
H
Hamburger, David - 50 jaar
Hamburger- Wolder, Schoontje - 49 jaar
Hamburger, Regina Marianne - 18 jaar
Hansen-Winnink, Marianne - 62 jaar
Happé-van Dam, Carolien Isabel - 34 jaar
Heidt-Workum, Evaline - 36 jaar
Heerma van Voss, Etty - 11 jaar
Hemelraad, Alfred Louis - 16 jaar
Hilversum, Betsy - 24 jaar
van der Hoeden, Mozes – 36 jaar
van der Hoeden-Coltof, Rebekka – 31 jaar
van der Hoeden, Jochebed – 11 maanden
Hoek, Jacques - 63 jaar
Hoek-Prins, Roosje - 61 jaar
Hoek, Henri - 34 jaar
Hoek, Theodoor Andries - 17 jaar
J
Jacobs, Gabriel - 44 jaar
Jacobs-Marcus, Alice Elkan Riwka - 46 jaar
Jacobs, Herman Max - 8 jaar
Joël-Olman, Aaltje - 42 jaar
Joël, Wilhelmina Sophia - 14 jaar
Joël, Meijer - 12 jaar
de Jong, Simon - 57 jaar
de Jong-Cohen de Solla, Rachel - 51 jaar
van Koningsbrugge-de Jong, Sara - 30 jaar
de Jong, Schoontje - 27 jaar
de Jong, Hartog Simon - 24 jaar
de Jong, Jacob - 21 jaar
de Jong, Elie - 15 jaar
de Jong, Corrie - 12 jaar
de Jong-Wijtvliet, Saartje - 23 jaar
de Jong, Jacob - 33 jaar
K
Ketellapper, Hartog- 50 jaar
Ketellapper, Betsy- 19 jaar
Ketellapper, Rachel- 16 jaar
Ketellapper, Samuel- 13 jaar
Ketellapper, Roosje - 11 jaar
Komet, Jozefina - 34 jaar
Koster, Eliazar - 48 jaar
Koster-Velleman, Judith - 48 jaar
L
de Leeuw, Hartog - 54 jaar
van der Lijn, Hyman Leonardus - 60 jaar
van der Lijn-Achttienribben, Rachel - 56 jaar
van der Lijn, Gonda - 35 jaar
van der Lijn, Abraham - 22 jaar
Lessing, Isaac – 64 jaar
Lessing, Esther – 61 jaar
Lipsicas-Augurkiesman, Johanne - 40 jaar
Lipsicas, Alexander - 11 jaar
M
Manheim, Abraham - 27 jaar
Margadant, Peter Diederich - 71 jaar
Margadant-Calisch, Suzanna - 76 jaar
Margadant, Nannette Suzanna - 40 jaar
Mayer, Walter - 30 jaar
Mayer-Cohn, Annelise - 27 jaar
Mayer, Marianne Yvonne - 3 jaar
Meliono, Marcus - 33 jaar
Meliono-Cauveren, Margaretha Frederika - 29 jaar
Mendes, David - 59 jaar
Mendes- de Jong, Reintje - 56 jaar
Mendes, Abraham - 36 jaar
Mok, Rebecca – 55 jaar
Mok, Rosa – 54 jaar
Mok, Jacob – 49 jaar
Mok, Philip - 55 jaar
Mok, van Amerongen, Evelina - 56 jaar
Mok, Hijman Philip - 26 jaar
Mok, Marie - 23 jaar
Mok, Salomon - 58 jaar
Mok-Mok, Saartje Esther - 59 jaar
Mok, Abraham - 55 jaar
Mok, Sophia - 54 jaar
Monnickendam, Rachel - 63 jaar
P
Paardebek, Hartog - 51 jaar
Peper-Cohen Rodrigues, Rachel - 20 jaar
Pezon, Moses Isaak - 60 jaar
Pezon-Cohen, Helena - 66 jaar
Pezon, Louis - 36 jaar
Pezon-Gobes, Julie - 26 jaar
Polak, Mattha Amalie - 50 jaar
Polak, Rudolf – 51 jaar
Polak-Aalten van, Brandina – 83 jaar
van Praag, Joost Bernard – 33 jaar
van Praag-Hagens, Annelies – 24 jaar
Prins, Izaak Levie – 73 jaar
Prins-Prins, Rosalie – 74 jaar
Prins, Alida – 41 jaar
R
de Raaij, Zadok - 50 jaar
de Raaij-Cohen, Berendina Helena - 49 jaar
de Raaij, Emanuel Jacques - 24 jaar
Reens, Mozes - 47 jaar
Reens- Barber, Henriëtte - 41 jaar
Reens, Sally Jacques - 20 jaar
Reens, Marie Sophie - 17 jaar
Regensburg-Mok, Sara Eva – 47 jaar
Rettich-Idelsohn, Rosa Benjaminowna - 77 jaar
Rettich, Rudolf - 36 jaar
van Rijk-van Lee, Maria - 35 jaar
Rippe, Elisabeth - 51 jaar
Veen-Rippe , Alida - 67 jaar
Rosenberg, Eli - 54 jaar
Rosenberg-Valk, Roosje - 56 jaar
Rosenberg, Adolf - 24 jaar
Rosenberg, Emilie Helena - 19 jaar
Rozendaal, Marie - 56 jaar
S
Sanders, David - 41 jaar
Sanders-Keizer, Clara Sophia - 41 jaar
Sanders, Eline - 10 jaar
Sanders, Marie Lena - 8 jaar
Sanders, Elbert Daan - 4 jaar
Sigmund, Netta - 72 jaar
Simons, Salomon - 46 jaar
Simons-Woudstra, Johanna Annelise - 33 jaar
Sjouwerman, Tobias – 56 jaar
Sjouwerman-Polak, Geertruida – 51 jaar
Sjouwerman, Alexander – 29 jaar
Snijders, Jacob - 54 jaar
Snijders-Zwart, Helena - 49 jaar
Snijders, Leonard Arnold Jacques - 16 jaar
Spetter, Maurits - 48 jaar
Spetter-Dessaur, Susanna - 48 jaar
Spetter, Jacob - 19 jaar
Stodel, Andries - 69 jaar
Swart, Antje - 58 jaar
Swart, Eliazer - 53 jaar
Swart-Dasberg, Eva - 58 jaar
Swart, Naatje - 62 jaar
V
Vis, Samuel - 68 jaar
Vis-de Jong, Debora - 56 jaar
Velleman-van Emmen, Sonja – 21 jaar
Vlessing, Philip Samuel - 37 jaar
Vlessing-Viskoper, Rachel - 36 jaar
van Voolen, Maurits - 34 jaar
van Voolen-Rosenfeld, Mally Ruchel - 30 jaar
van Voolen, Johnny - 7 jaar
van Voolen-Kan, Julie – 57 jaar
van Voolen, Israël – 67 jaar
Vos, Sam - 25 jaar
de Vries, Benjamin - 59 jaar
de Vries-Van Kloeten, Sara - 54 jaar
de Vries-Stern, Rosalie - 30 jaar
de Vries, Philippus Lazarus - 80 jaar
de Vries, Elisabettha - 42 jaar
de Vries, Simon Philip - 73 jaar
de Vries-de Jong, Judith - 73 jaar
de Vries, Siegfried Leonard - 31 jaar
de Vries-van Praag, Charlotte - 32 jaar
de Vries, Joseph Philip - 9 jaar
de Vries, Eliasar - 58 jaar
de Vries, Elisabeth - 25 jaar
de Vries, Benjamin - 24 jaar
de Vries, Dora - 20 jaar
de Vries, Jacob - 58 jaar
de Vries-Schellevis, Matje - 59 jaar
de Vries, Michel - 51 jaar
de Vries-Italiaander, Betje - 49 jaar
de Vries, Benjamin - 21 jaar
de Vries, Abraham Benjamin - 60 jaar
de Vries-Koe, Meintje - 54 jaar
Vrieslander, Levie Heijman – 53 jaar
Vrieslander- van Gelder, Henriëtte - 54 jaar
W
Wallach, Abraham - 86 jaar
Wallach-Gobets, Grietje - 75 jaar
Wallach-Philips, Hedwig - 65 jaar
Walvisch, Jacob - 43 jaar
Walvisch-Blik, Anna - 40 jaar
Walvisch, Barend - 14 jaar
Workum, Jacob Hartog - 43 jaar
Workum- Koe, Angèle - 68 jaar
Z
Zilversmit, Nathanni Moses - 56 jaar
Zilversmit, Minna - 52 jaar
Goud-Zilversmit, Friederika - 20 jaar
Zurel, Joachim - 41 jaar
Zurel - de Vries, Catherina - 41 jaar
Zurel, Benedictus - 18 jaar
Zurel, Eliazar - 14 jaar
Zurel, Abraham - 13 jaar
Zurel, Joseph - 4 jaar
Zurel, Martha - 12 jaar
Zwartser, Jules - 34 jaar

Straatnaam
Anna van Burenlaan
Badhuisstraat
Bakenessergracht
Bisschop Ottostraat
Bloemveldlaan
Brouwerskade
Burgemeester Boreelstraat
Delftlaan
Dickmansstraat
Duindoornlaan
Duinoordstraat
Duvenvoordestraat
Emmalaan
Frans Halsplein
Frans Halsstraat
Garenkokerskade
Gedempte Schalkburgergracht
Generaal Cronjéstraat
Gortestraat
Grote Markt
Hoofmanstraat
Hyacinthenlaan
Iordensstraat
Jan Luykenstraat
Jansstraat
Jansweg
Johan van Vlietstraat
Kamerlingh Onnesstraat
Kijkduinstraat
Kinderhuissingel
Kinderhuisvest
Klein Heiligland
Kleverparkweg
Korte Begijnestraat
Kruisweg
Oudaenstraat
Lange Wijngaardstraat
Leidsestraat
Lindenstraat
Lorentzplein
Lourens Costerstraat
Meeuwenstraat
Nieuwe Gracht
Oude Raamstraat
Parklaan
P.C. Hooftstraat
Pijntorenstraat
President Steijnstraat
Prinsesselaan
Rechthuisstraat
Ridderstraat
Rijksstraatweg
Ripperdapark
Rollandslaan
Schagchelstraat
Scheepersstraat
Schoonoordlaan
Schotersingel
Schoterweg
Schouwtjeslaan
Spaarne
Spaarnelaan
Tempeliersstraat
Van der Vinnestraat
Veenbergplein
Verspronckweg
Vredenrijkstraat
Westergracht
Weteringstraat
Wilhelminastraat
Zaanenlaan
Zijlstraat
Oude Zijlvest
Zijlweg
Bronnen voor onderzoek naar Joodse oorlogsslachtoffers, vervolgd in Haarlem
Voor het onderzoek naar de Joodse nazi-slachtoffers uit Haarlem benutten wij primair de publicatie Wij gedenken uit 2004 en de informatie op de website Joods Monument van het Joods Cultureel Kwartier. Voor aanvulling en waar nodig correctie maken wij gebruik van beschikbaar online archiefmateriaal, waarvan hieronder de voornaamste bronnen genoemd worden. Naast deze min of meer officiële bronnen gebruiken we voor de achtergrondverhalen soms ook andere informatie die wij van getuigen, verwanten of nabestaanden verkrijgen of die wij online aantreffen en voldoende betrouwbaar achten en soms wordt voor de verhalen gebruikgemaakt van specifieke literatuur of niet-gedigitaliseerde bronnen.
PUBLICATIE:
S. Hartman, Wij gedenken. Omgekomen – Ondergedoken. De Haarlemse joden, 1940-1945. Haarlem 2004. Kern van het boek is de alfabetische lijst van de in Haarlem vervolgde Joden. In de lijst staan zij vermeld met hun woonadres en met opgave of zij al dan niet de oorlog overleefden.
GEDIGITALISEERDE BRONNEN:
Joods monument: https://www.joodsmonument.nl/ (gedenkt de 104.000 vanuit en in Nederland vermoorde joodse oorlogsslachtoffers)
Nationaal archief: https://www.nationaalarchief.nl/onderzoeken/zoekhulpen/slachtoffers-jodenvervolging-1938-1945 (hier zijn onder andere aanwijzingen te vinden voor onderzoek in het archief van het Rode Kruis)
Centraal Bureau Genealogie: https://cbg.nl (bevat persoonskaarten en -lijsten van in Nederland overleden personen)
Openarchieven: https://openarch.nl (verzameling genealogische gegevens van Nederlandse en Belgische archieven en verenigingen)
Noord-Hollands archief: https://noord-hollandsarchief.nl (het statisch archief van Haarlem en omgeving)
Stadsarchief van Amsterdam: https://www.amsterdam.nl/stadsarchief/ (gezins- en archiefkaarten van inwoners van Amsterdam: veel Haarlemse Joden hadden wortels of familie in Amsterdam). Ook van andere steden, zoals Antwerpen, Rotterdam of Den Haag, kan het stadsarchief soms behulpzaam zijn.
Wiewaswie: https://www.wiewaswie.nl/ (“ruim 238 miljoen personen in de database”)
Delpher: https://www.delpher.nl/thema/geschiedenis/genealogie (digitaal doorzoekbare landelijke en regionale kranten met familieberichten, telefoonboeken, adresboeken, etc.)
Adresboeken van Haarlem vanaf 1859: https://nha.courant.nu/periodicals/ABH
Joodse begraafplaats Haarlem, Amsterdamsevaart: http://www.schiltmeijer.nl/Plaatsnamen/Begraafplaatsen/Joodse%20begraafplaats%20Haarlem.html ( Alfabetische lijst van overledenen en hun partners)
Project online-begraafplaatsen: https://www.online-begraafplaatsen.nl/ (project van de Stichting Online Verleden met gegevens van Nederlandse begraafplaatsen)
Oorlogsbronnen: https://www.oorlogsbronnen.nl/mensen (een site die gegevens uit verschillende bronnen over oorlogsslachtoffers bundelt)
Arolsen Archives: https://arolsen-archives.org/en/search-explore/search-online-archive/ (belangrijkste internationale database over slachtoffers van vervolging in WO II. Bevat onder andere de gescande kaarten van de Joodse Raad)
Internationale Joodse genealogie: https://www.jewishgen.org/ (“more than 4 million records related to the Holocaust”)
Daarnaast is er veel genealogische informatie vindbaar op internet, gepubliceerd door gebruikers, op bijvoorbeeld “geni.com”, “ancestry.com” of “genealogieonline.nl”
We hopen in Haarlem in samenwerking met de Gemeente en Spaarnelanden zo’n 75 stenen per jaar te gaan plaatsen, verdeeld over drie betekenisvolle momenten per jaar. We bundelen de plaatsingsmomenten zoveel mogelijk per wijk. Aanvragen van nabestaanden worden echter met voorrang in behandeling genomen, ongeacht de wijk.
Het eerste project van de Stichting Struikelstenen Haarlem was de plaatsing en onthulling van 18 struikelstenen in en om het Centrum van Haarlem, in de aanwezigheid van burgemeester Jos Wienen. De oorspronkelijk geplande datum van 27 januari (Internationale Herdenking van de Holocaust) was vanwege de Covid-restricties uitgesteld naar 3 maart 2022.