Anna van Burenlaan
WILLEM CULP
28 februari 1907 (Utrecht) - 26 september 1942 (Auschwitz)
ANNA VAN BURENLAAN 48
Op 28 februari 1907 werd in de Parkstraat in Utrecht Willem Culp geboren. Hij was de zoon van de winkelier Richard Egon Culp en zijn echtgenote Hedwig Ostwald. Vader Richard Egon was een immigrant uit Elberfeld en zijn moeder was geboren in Salzkotten, evenals Elberfeld een plaats in het Duitse Noordrijn-Westfalen. Voor Utrecht had het gezin al gewoond in Rotterdam, waar in 1904 de oudere zoon Hans (Hans Julius) geboren werd, en naderhand woonde het op verschillende adressen in Amsterdam. Omstreeks 1916 werd van moeder Hedwig genoteerd dat zij coupeuse was en dat versterkt de veronderstelling dat ook haar echtgenoot actief was in de textiel branche. Zoon Willem sloot aan bij deze traditie want in 1927, bij de keuring voor militaire dienst, blijkt hij een diploma van de handelsschool te hebben behaald en als employée actief te zijn bij inkoop en verkoop voor een damesconfectiezaak. Hij woonde toen nog bij zijn ouders in de Van Breestraat in Amsterdam.
In 1935 trouwde Willem Culp in Amsterdam met Betty Woudhuijsen. Hij wordt in die jaren aangeduid als handelsreiziger en vertegenwoordiger in damesconfectie. In januari 1939 trok het jonge echtpaar vanuit Amsterdam naar de Anna van Burenlaan 48 in Haarlem. In 1941/42 werd daar in het Adresboek van Haarlem een handel in bedrijfskleding van W. Culp vermeld.
In augustus 1942 verzocht de commissaris van politie in Haarlem informatie die kon leiden tot de opsporing, aanhouding en voorgeleiding van Willem Culp en zijn vrouw Betty Culp-Woudhuijsen. Blijkbaar hadden zij toen hun huis aan de Anna van Burenlaan verlaten. Hun namen op de lijst van gevangenen in het bij de Zwitserse grens gelegen Belfort in Frankrijk maakt duidelijk dat zij een poging hebben gedaan te ontkomen aan vervolging en deportatie door via Frankrijk het neutrale Zwitserland te bereiken, maar daar niet in zijn geslaagd. Van Belfort zijn zij overgebracht naar het bij Parijs gelegen Franse doorgangskamp Drancy en vandaar op 23 september 1942 op transport gezet naar Auschwitz. Daar is Willem Culp op 26 september gedood.
Deportatie uit Drancy (Frankrijk) op 23 september 1942.
Vermoord in Auschwitz op 26 september 1942.
Hij werd 35 jaar.
BETTY CULP-WOUDHUIJSEN
31 maart 1913 (Amsterdam) - 26 september 1942 (Auschwitz)
ANNA VAN BURENLAAN 48
Betty Woudhuijsen werd op 31 maart 1913 in Amsterdam geboren als dochter van Klara Asser en de kantoorbediende Daniel Meijer Woudhuijsen. Enkele jaren later, in december 1917, werd haar broer Daniel geboren. Rebecca Schenkkan, de moeder van Klara, woonde bij het gezin in.
Over haar jeugd is niet veel bekend, maar op 27 november 1935 trouwde Betty met de 28-jarige Willem Culp, een handelsreiziger en vertegenwoordiger in damesconfectie. Enkele jaren later, in januari 1939, verhuisde het echtpaar naar de Anna van Burenlaan 48, waar haar man bedrijfsleider was van een onderneming in bedrijfskleding. Zij hadden geen kinderen.
Met haar echtgenoot en haar in Amsterdam woonachtige ouders moet Betty in 1942 besloten hebben de ontwikkelingen in Nederland niet verder af te wachten en gevieren hebben zij een poging ondernomen het neutrale Zwitserland te bereiken. Die poging is mislukt want in Frankrijk zijn zij gearresteerd en overgebracht naar de gevangenis in het dicht bij de Zwitserse grens gelegen plaatsje Belfort. Vermoedelijk was het nabijgelegen Delle hun doel want dat was waar veel vluchtelingen de grens probeerden over te steken. Vanuit Belfort zijn Betty, haar man Willem Culp, én haar ouders naar het bij Parijs gelegen Franse doorgangskamp Drancy gevoerd en daar op 23 september 1942 op transport naar Auschwitz gezet. Enkele dagen later zijn zij alle vier In Auschwitz om het leven gebracht.
Deportatie uit Drancy (Frankrijk) op 23 september 1942.
Vermoord in Auschwitz op 26 september 1942.
Zij werd 29 jaar.
WALTER MAYER
28 mei 1909 (Keulen) - 15 mei 1940 (Haarlem)
ANNA VAN BURENLAAN 51
Walter Mayer werd in mei 1909 geboren in Keulen. Als Joodse immigrant heeft hij in Nederlandse bronnen weinig sporen nagelaten, maar zeker is dat hij zich met zijn vrouw Annelise Cohn op enig moment in Maastricht heeft gevestigd. De toenemende agressie tegen Joden in Duitsland was hoogstwaarschijnlijk de reden voor zijn vertrek naar het toen nog veilige Nederland. In Maastricht werd in november 1936 ook hun dochter Marianne Yvonne geboren. Op 19 oktober 1939 vestigde het gezin Mayer-Cohn zich vanuit Maastricht in Haarlem aan de Anna van Burenlaan 51. In 1940 wordt vermeld dat hij directeur was van een naamloze vennootschap, maar verdere details ontbreken.
De Duitse inval in Nederland op 10 mei 1940 moet Walter en zijn vrouw alle hoop hebben ontnomen want enkele dagen later maakten zij in het huis aan de Anna van Burenlaan door gasverstikking een einde aan hun eigen leven en aan dat van hun dochtertje. Zij behoorden daarmee tot de groep van bijna 400 mensen in Nederland die in de maand mei 1940 geen andere uitweg meer zag dan zelfdoding. Het gezin werd begraven op de Joodse begraafplaats in Haarlem.
Gevlucht in de dood op 15 mei 1940.
Hij werd 30 jaar.
ANNELISE MAYER-COHN
22 maart 1913 (Keulen) - 15 mei 1940 (Haarlem)
ANNA VAN BURENLAAN 51
Evenals haar latere echtgenoot Walter Mayer, werd Annelise Cohn geboren in Keulen. Ook zij heeft in Nederlandse archieven weinig sporen nagelaten, maar met Walter maakte zij in de jaren dertig de keuze om Duitsland te verlaten en zich te vestigen in het toen voor Joden nog veilige Nederland. Zij vestigde zich met haar man in eerste instantie in Maastricht, waar in november 1936 ook haar dochtertje Marianne Yvonne geboren werd. Vanuit Maastricht verhuisde het gezin naar Haarlem, waar het zich op 19 oktober 1939 aan de Anna van Burenlaan 51 vestigde. Een week later kwam uit Maastricht Barbara Martin bij het gezin wonen. Het ligt voor de hand dat Annelise haar al kende uit Maastricht en vermoedelijk werkte Barbara in Haarlem als inwonende dienstbode bij het gezin.
Kort na de Duitse inval in Nederland moeten Annelise en haar man besloten hebben hun lot niet af te wachten en op 15 mei 1940 maakten zij door gasverstikking een einde aan hun eigen leven en dat van hun kind Marianne Yvonne. Op 22 juli van datzelfde jaar keerde Barbara Martin terug naar Maastricht.
Gevlucht in de dood op 15 mei 1940.
Zij werd 27 jaar.
MARIANNE YVONNE MAYER
6 november 1936 (Maastricht) - 15 mei 1940 (Haarlem)
ANNA VAN BURENLAAN 51
Marianne Yvonne Mayer was de dochter van Annelise Cohn en Walter Mayer. In de jaren dertig hebben haar ouders het voor Joden steeds onveiliger Duitsland verlaten en zich in eerste instantie gevestigd in Maastricht. Daar werd Marianne Yvonne op 6 november 1936 geboren. Kort voor haar derde verjaardag verhuisde het gezin naar de Anna van Burenlaan in Haarlem, waar haar vader geregistreerd stond als directeur van een naamloze vennootschap. Na de Duitse inval in Nederland en de te verwachten problemen voor de Joodse bevolking hebben haar ouders besloten een einde te maken aan het leven van Marianne Yvonne en aan dat van henzelf.
De zware taak om de zelfdoding van het gezin aan te geven bij de burgerlijke stand werd verricht door Mozes van der Hoeden, toentertijd bode en koster bij de Nederlands Israëlitische Gemeente Haarlem en bode bij Gemiloet Chassadim, een instelling die zorg droeg voor het gereedmaken van Joodse overledenen voor de begrafenis. Evenmin als het gezin Mayer-Cohn heeft Mozes van der Hoeden de oorlog overleefd. Hij werd in juni 1943 omgebracht in Sobibor. Het gezin Mayer-Cohn werd begraven op de Joodse begraafplaats in Haarlem.
Door haar ouders meegenomen toen deze vluchtten in de dood op 15 mei 1940.
Zij werd 3 jaar.
SARA ALTER-WERTHEIM
19 april 1900 (Eindhoven) - 21 mei 1943 (Sobibor)
ANNA VAN BURENLAAN 69
Sara Wertheim werd op 14 april 1900 in Eindhoven geboren als dochter van de koopman en fabrikant van rubberartikelen, Samuel Wertheim en Mietje Presser. Het gezin telde zes kinderen, van wie vier de oorlog hebben overleefd.
Op 22 maart 1921 trouwde Sara Wertheim in Den Haag met Jacob Alter, die handelde in schoenmakersfournituren. Na enkele jaren in Den Haag, waar op 27 maart 1922 hun dochter Margaret werd geboren, verhuisden ze naar Breda. Hier kwam op 5 oktober 1929 hun zoonRobbie Samuel ter wereld. In januari 1940 verhuisde het gezin naar Haarlem, waar zij gingen wonen in de Anna van Burenlaan 69. Jacob’s vader, de kleermaker Salomon Alter, verhuisde mee en woonde in Haarlem nog een aantal maanden bij hen in. Blijkens de woningkaart had het gezin ook een inwonende dienstbode.
Op 5 november 1942 werd er door de Haarlemse politie een opsporingsbevel uitgevaardigd tegen Sara Alter-Wertheim, haar dochter Margaret en haar zoon Robbie Samuel. Zij werden ervan verdacht ‘van woonplaats te zijn veranderd zonder daartoe de vereiste vergunning te hebben’. Ze waren dus ondergedoken. Het is onbekend of Jacob samen met zijn vrouw en kinderen was ondergedoken of op een andere plaats. Jacob Alter overleefde als enige van het gezin de oorlog.
Op 3 april 1943 kwam Sara met haar kinderen aan in Westerbork. Anderhalve maand later, op 18 mei 1943, werd zij samen met haar zoontje Robbie op transport gesteld naar Sobibor, waar Sara en Robbie meteen na aankomst zijn vermoord.
Deportatie uit Westerbork op 18 mei 1943.
Vermoord in Sobibor op 21 mei 1943.
Zij werd 43 jaar.
MARGARET ALTER
27 maart 1922 (Den Haag) - 16 juli 1943 (Sobibor)
ANNA VAN BURENLAAN 69
Margaret Alter (roepnaam Ettie) was het oudste kind uit het huwelijk van Jacob Alter en Sara Wertheim. Zij bracht het grootste deel van haar jeugd in Breda door, waar zij in 1937 in het poëziealbum van haar schoolvriendinnetje Bep de Bruijn het volgende gedichtje schreef: ‘Als je over enige jaren / het besluit genomen hebt / om nonnetje te worden / en in je zwarte rok / achter 4 dikke muren / in je celletje zit te turen / en onder al je boeken / je album op te zoeken / en hem dan eindelijk ziet, / lieve Bep vergeet mij niet. Je vriendin Ettie Alter’.
In januari 1940 verhuisde ze met haar ouders, haar jongere broertje Robbie en haar grootvader Salomon Alter naar de Anna van Burenlaan 69 in Haarlem. In de eerste oorlogsjaren vervulde zij in Haarlem een functie binnen de Nederlands Israëlitische Gemeente als helpster in het Joles Ziekenhuis, dat in 1930 als joods ziekenhuis gebouwd was met geld uit de nalatenschap van Mozes Joles.
Blijkens een opsporingsbevel van de Haarlemse politie was Margaret met haar familie vóór 5 november 1942 ondergedoken. Het is onbekend waar en wanneer ze zijn gearresteerd, maar op 3 april 1943 werd ze samen met haar moeder en broertje naar Westerbork gedeporteerd. Op 13 juli 1943, bijna twee maanden na haar moeder en broertje, werd ook zij op transport gesteld naar Sobibor. Daar is zij meteen na aankomst vermoord.
Deportatie uit Westerbork op 13 juli 1943.
Vermoord in Sobibor op 16 juli 1943.
Zij werd 21 jaar.
ROBBIE SAMUEL ALTER
5 oktober 1929 (Breda) - 21 mei 1943 (Sobibor)
ANNA VAN BURENLAAN 69
Robbie Samuel Alter werd op 5 oktober 1929 in Breda geboren als jongste kind van Jacob Alter en Sara Wertheim. Hij woonde de eerste tien jaar van zijn leven in Breda. In januari 1940 verhuisde hij samen met zijn ouders, zijn oudere zus Margaret en zijn grootvader Salomon Alter naar de Anna van Burenlaan 69 in Haarlem.
Blijkens een opsporingsbevel van de Haarlemse politie is Robbie samen met zijn familie vóór 5 november 1942 ondergedoken. Het is onbekend waar en wanneer ze zijn gearresteerd, maar op 3 april 1943 werd hij met zijn moeder en zijn oudere zus Margaret naar Westerbork gedeporteerd. Anderhalve maand later, op 18 mei 1943, werd hij samen met zijn moeder op transport gesteld naar Sobibor, waar beiden meteen na aankomst zijn vermoord.
Deportatie uit Westerbork op 18 mei 1943.
Vermoord in Sobibor op 21 mei 1943.
Hij werd 13 jaar.