Rollandslaan
DAVID HAMBURGER
27 april 1892 (Amsterdam) – 13 maart 1943 (Sobibor)
ROLLANDSLAAN 21
David Hamburger werd op 27 april 1892 geboren in Amsterdam. Hij was het zesde en jongste kind van Abraham Hamburger en Marianne Veerman. Volgens de registers was hij als jonge man kantoorbediende van beroep en werd hij van de militaire dienst vrijgesteld om een ‘lichaamsgebrek’.
Op zijn 30 ste verjaardag trouwde David met Schoontje (Suze) Wolder, waarmee hij sinds 1 juni 1919 verloofd was, en vlak daarop vestigden zij zich aan de Weesperzijde 104, en later Bessemerstraat 18 in Amsterdam. Hun enige kind, Regina Marianne, werd in 1925 geboren. In 1935 verhuisde het gezin naar de Rollandslaan 21 in Haarlem, een toen net nieuwe halfvrijstaande woning waarvan zij de eerste bewoners werden. David was hoofdboekhouder en later (mede)directeur van de in 1903 opgerichte metaalwarenfabriek A. Gezang & Co op Warmoesstraat 69 te Amsterdam, die deed (en doet) in installaties en machines voor de horeca. Zijn oom van moederszijde, Joseph Veerman, was de stille vennoot van dat bedrijf en ‘patroon’ van David, zoals hij hem zelf noemde. Op de bedrijfsfoto zien we David met Suze, met daarachter de overige directie. De identiteit van het meisje in het midden is niet bevestigd.
Najaar 1942 is het gezin ondergedoken. Niettemin werden David en Suze begin maart 1943 aangehouden en naar Westerbork gebracht. Zij werden daar op 10 maart op transport naar Sobibor gezet, alwaar zij direct na aankomst zijn omgebracht.
David had twee broers en drie zussen. Drie daarvan werden net als David vermoord, de twee anderen overleden vrij kort na de oorlog. Twee nichten en een neef van David overleefden eveneens en hebben de familielijn voortgezet, zij het geen van allen met de achternaam Hamburger.
Deportatie uit Westerbork op 10 maart 1943.
Vermoord in Sobibor op 13 maart 1943.
David werd 50 jaar.
SCHOONTJE HAMBURGER-WOLDER
18 maart 1893 (Amsterdam) – 13 maart 1943 (Sobibor)
ROLLANDSLAAN 21
Schoontje (Suze) Wolder werd op 18 maart 1893 geboren in Watergraafsmeer (Amsterdam) als zevende van acht kinderen van Juda Wolder en Regina Stibbe. Zij trouwde op 27 april 1922 met David Hamburger en kreeg met hem een dochter, Regina Marianne, aan de Weesperzijde in Amsterdam. Het gezin verhuisde in 1935 naar de Rollandslaan in Haarlem. Suzes moeder, die in 1930 weduwe was geworden, woonde bij hen in tot haar overlijden begin 1941.
Daags voor kerst 1942 gaf de politie van Haarlem een opsporingsbericht voor het gezin uit omdat zij zonder vergunning hun woonplaats hadden verlaten, dat wil zeggen zij waren ergens ondergedoken. Het baatte niet. Begin maart 1943 werden David en Suze aangehouden en naar Westerbork gebracht. Zij werden daar op 10 maart op (straf)transport naar Sobibor gezet, alwaar zij direct na aankomst werden omgebracht. Hun dochter was daar niet bij, maar haar trof eind april wel hetzelfde lot.
Dit transport, dat met 1105 Joden uit Westerbork vertrok, was het laatste transport vanuit Westerbork naar Sobibor waarvoor een personentrein werd ingezet. Voor de volgende transporten werden steevast vee- of goederenwagons gebruikt. Het transport van 10 maart 1943 was ook ‘bijzonder’ vanwege het aantal overlevenden. Van de slechts 18 Nederlandse Joden die levend uit Sobibor terugkwamen, hadden er 13 op dit transport gezeten, allen vrouwen. Maar niet Suze dus.
Van Suzes vijf broers en twee zussen overleefde alleen haar zus Sophie de oorlog, die met een officier van het Indische leger was getrouwd en tot eind 1949 in Indië verbleef.
Deportatie uit Westerbork op 10 maart 1943.
Vermoord in Sobibor op 13 maart 1943.
Suze werd net geen 50 jaar.
REGINA MARIANNE HAMBURGER
5 februari 1925 (Amsterdam) – 30 april 1943 (Sobibor)
ROLLANDSLAAN 21
Regina Hamburger werd aan de Weesperzijde in Amsterdam geboren als eerste en enig kind van David Hamburger en Suze Wolder, die in 1922 getrouwd waren. Ze was vernoemd naar haar grootmoeder van moederszijde, Regina Stibbe, en naar Suzes zus Marianna.
Sinds eind 1942 werd zij door de politie van Haarlem gezocht omdat zij haar woonplaats had verlaten, dat wil zeggen ergens was ondergedoken. We weten niet waar en ook niet of ze samen met haar ouders was ondergedoken, ze was inmiddels 18 jaar. Ze werd in elk geval niet tegelijk met haar ouders opgepakt, begin maart, maar pas op 20 april in Westerbork ingeboekt. Een week later werd Regina op transport naar Sobibor gezet, en daar direct na aankomst vermoord.
Deportatie uit Westerbork op 27 april 1943.
Vermoord in Sobibor op 30 april 1943.
Regina werd 18 jaar.